Loading...
 

Drgania w obwodzie LC

Rozpatrzmy obwód złożony z szeregowo połączonych indukcyjności \( L \) (cewki) i pojemności \( C \) (kondensatora) pokazany na Rys. 1. Przyjmijmy, że opór elektryczny (omowy) obwodu jest równy zeru ( \( R = 0 \)). Załóżmy też, że w chwili początkowej na kondensatorze \( C \) jest nagromadzony ładunek \( Q_{0} \), a prąd w obwodzie nie płynie ( Rys. 1a). W takiej sytuacji energia zawarta w kondensatorze

\( {W_{{C}}=\frac{Q_{{0}}^{{2}}}{2C}} \)


jest maksymalna, a energia w cewce

\( {W_{{L}}=\frac{{LI}^{{2}}}{2}} \)


jest równa zeru.

: Oscylacje w obwodzie {OPENAGHMATHJAX()}LC{OPENAGHMATHJAX}
Rysunek 1: Oscylacje w obwodzie \( LC \)


Następnie kondensator zaczyna rozładowywać się ( Rys. 1b). W obwodzie płynie prąd \( I = dQ/dt \). W miarę jak maleje ładunek na kondensatorze, maleje też energia zawarta w polu elektrycznym kondensatora, a rośnie energia pola magnetycznego, które pojawia się w cewce w miarę narastania w niej prądu.

Wreszcie gdy ładunek spadnie do zera cała energia jest przekazana do pola magnetycznego cewki ( Rys. 1c). Jednak pomimo, że kondensator jest całkowicie rozładowany prąd dalej płynie w obwodzie (w tym samym kierunku). Jego źródłem jest SEM samoindukcji powstająca w cewce, która podtrzymuje słabnący prąd.
Ten prąd ładuje kondensator (przeciwnie), więc energia jest ponownie przekazywana do kondensatora ( Rys. 1d).
Wreszcie ładunek na kondensatorze osiąga maksimum a prąd w obwodzie zanika. Stan końcowy jest więc taki jak początkowy tylko kondensator jest naładowany odwrotnie ( Rys. 1e).

Sytuacja powtarza się, tylko teraz prąd rozładowania kondensatora będzie płynął w przeciwnym kierunku. Mamy więc do czynienia z oscylacjami (drganiami) ładunku (prądu). Zmienia się zarówno wartość jak i znak (kierunek) ładunku na kondensatorze i prądu w obwodzie.

Do opisu ilościowego tych drgań skorzystamy z prawa Kirchhoffa, zgodnie z którym

\( {U_{{L}}+U_{{C}}=0} \)


gdzie \( U_{L} \) i \( U_{C} \) są napięciami odpowiednio na cewce i kondensatorze. Korzystając z równań Indukcyjność-( 10 ) i Pojemność elektryczna-( 1 ), otrzymujemy

\( {L\frac{\mathit{dI}}{\mathit{dt}}+\frac{Q}{C}=0} \)


Ponieważ \( I = dQ/dt \), więc

\( {L\frac{d^{{2}}Q}{\mathit{dt}^{{2}}}=-{\frac{Q}{C}}} \)


Jest to równanie drgań w obwodzie \( LC \).
Równanie to opisujące oscylacje ładunku ma identyczną postać, jak równanie Siła harmoniczna i drgania swobodne-( 3 ) drgań swobodnych masy zawieszonej na sprężynie, przy czym następujące wielkości elektryczne odpowiadają wielkościom mechanicznym: ładunek \( Q \) \( \rightarrow \) przesunięcie \( x \); indukcyjność \( L \rightarrow \) masa \( m \); pojemność \( C \rightarrow \) odwrotność współczynnika sprężystości \( 1/k \); prąd \( I = dQ/dt{ }\rightarrow \) prędkość \( v = dx/dt \).

Ponieważ zagadnienie drgań swobodnych zostało rozwiązane w module Siła harmoniczna i drgania swobodne, więc możemy skorzystać z uprzednio wyprowadzonych wzorów i napisać rozwiązanie równania ( 5 )

\( {Q=Q_{{0}}\cos {\omega t}} \)


oraz

\( {I=\frac{\mathit{dQ}}{\mathit{dt}}=Q_{{0}}\omega{\sin}\mathit{\omega t}=I_{{0}}{\sin}\mathit{\omega t}} \)


gdzie częstość drgań jest dana wyrażeniem

\( {\omega =\frac{1}{\sqrt{{LC}}}} \)


Możemy teraz obliczyć napięcie chwilowe na cewce i kondensatorze

\( {U_{{L}}=-L\frac{\mathit{dI}}{\mathit{dt}}=-{LI}_{{0}}\omega{\cos}\mathit{\omega t}} \)


oraz

\( {U_{{C}}=\frac{Q_{{0}}}{C}{\cos}\mathit{\omega t}} \)


Zauważmy, że maksymalne wartości (amplitudy) tych napięć są takie same

\( {{LI}_{{0}}\omega={LQ}_{{0}}\omega^{{2}}={LQ}_{{0}}\frac{1}{{LC}}=\frac{Q_{{0}}}{C}} \)


Z powyższych wzorów wynika, że w obwodzie \( LC \) ładunek na kondensatorze, natężenie prądu i napięcie zmieniają się sinusoidalnie tak jak dla drgań harmonicznych. Zauważmy ponadto, że między napięciem i natężeniem prądu istnieje różnica faz, równa \( \pi /2 \). Gdy napięcie osiąga maksymalną wartość to prąd jest równy zeru i na odwrót.

Zadanie 1: Obliczanie energii zgromadzonej w dowolnej chwili w kondesatorze i cewce indukcyjnej

Treść zadania:

Korzystając ze wzorów ( 1 ) i ( 2 ) oraz z podanego rozwiązania równania drgań oblicz energię jaka jest zgromadzona w dowolnej chwili \( t \) w kondensatorze i w cewce indukcyjnej. Ile wynosi energia całkowita?
Wskazówka: Skorzystaj z relacji \( {\omega=\frac{1}{\sqrt{{LC}}}} \).
\( W= \)



Więcej o innych obwodach ( \( RC \), \( RL \)), w których natężenie prądu zmienia się w czasie możesz przeczytać w module Dodatek: Obwody RC i RL, stałe czasowe.

Podsumowanie 1:


w obwodzie \( LC \) obserwujemy oscylacje (drgania) pola elektrycznego w kondensatorze i pola magnetycznego w cewce. Mówimy, że w obwodzie \( LC \) obserwujemy drgania elektromagnetyczne, a sam obwód \( LC \) nazywamy obwodem drgającym.



Ostatnio zmieniona Czwartek 10 z Listopad, 2022 11:05:24 UTC Autor: Zbigniew Kąkol, Bartek Wiendlocha, Kamil Kutorasiński
Zaloguj się/Zarejestruj w OPEN AGH e-podręczniki
Czy masz już hasło?

Hasło powinno mieć przynajmniej 8 znaków, litery i cyfry oraz co najmniej jeden znak specjalny.

Przypominanie hasła

Wprowadź swój adres e-mail, abyśmy mogli przesłać Ci informację o nowym haśle.
Dziękujemy za rejestrację!
Na wskazany w rejestracji adres został wysłany e-mail z linkiem aktywacyjnym.
Wprowadzone hasło/login są błędne.